Ukwigobotora : [Iyi nyandiko mu «Ibonekerwa rya Bahá'u willáh, Umubumbe wa kabiri, Andrinople 1863-68» ya Adib Taherzadeh, imp. 34-41.]

 

 

Muri Nyandiko ye(Igisigo)  Bahá'u'lláh agaruka  ku mbaraga z’Ibonekerwa kandi yemeza ko binyuze muriyo umuntu ashobora kugira urwego rwiza ruri hejuru mu migenzereze myiza y’ukwemera. Yahamagariye abamwemera  guharanira kugera ku rwego bamuhindukirira bafite imitima itanduye hamwe n’ubwitange, hanyuma bakitandukanya n'ibintu byo mu isi. Muri nyinshi mu nzandiko ze Bahá'u'lláh yavuze ko ikintu gikomeye umuntu yagezeho ari ukwitandukanya na byose bisigasira  Ubumana. Ubugingo bushobora kubona kwizera no gutera imbere kugana Imana kugeza aho butandukaniye n’iyi si. Ariko kwigobotora akenshi byumvwa nabi kandi bigafatwa nkaho ari ukwanga isi. Amatsinda menshi y’abantu bakunda kuba mu bigo by’abihaye Imana cyangwa ibigo bisa nabyo, bibwira ko imikorere nk’iyi izamura urwego rw’ukwemera kwabo. Inyigisho za Bahá'u'lláh zirwanya rwose ibi. Urugero, mu nyandiko ye ya kabiri kugeza kuri Napoleon III, Bahá'u'lláh abwira abihayimana muri aya magambo ati:

 

Yemwe bavandimwe! Ntimukigunge mu matorero no mu bitambaro. Musohoke muze aho ndi, kandi mwwitondere ibizagirira akamaro ubugingo bwanyu  n'ubugingo bw'abantu. Nguko uko abahaye Umwami w’umunsi wo kubara. Mwitondere mu gihome cy'urukundo rwanjye. Ibi, mu by’ukuri, ni ukwihererana bikwiye, iyaba mwari mu babimenye. Ukwifungisha mu nzu rwose ni nk'uwapfuye. Umuntu agomba kwerekana icyagirira akamaro ibyaremwe byose, kandi utabyara imbuto akwiriye umuriro. (6)

 

Umuntu ashobora gutunga ibintu byiza byose byo mu isi, akabaho mu byiza nyamara akitandukanya n’ibintu by’isi. Imana yaremye iyi si n'ibiyirimo byose kugira ngo umuntu akoreshe kandi ayishimire, niba abayeho akurikije inyigisho z'Imana.

[1 Reba Igice. I, pp. 75-7.]

 

Bahá'u'lláh muri imwe mu nyandiko ze (7) avuga ko iyi si yuzuyemo ibintu bifatika biva ku Mana, ko ibintu byiza byose kandi byiza ari ibintu bigaragaza imigenzereze yayo kandi ko kubitunga atari impanuka. Yongeye gukebura ariko ko ibintu byo kuri iyi si byose ari iby'igihe gito kandi ko umuntu atagomba kubikunda, cyangwa ngo yemere kubitunga. Muri nyandiko  imwe Bahá'u'lláh asobanura ibyo kwihambira ku isi nko kwihambira ku bamwihakanye bakava ku kwemera kwe. Mu yindi nyandiko (8) Bahá'u'lláh avuga ko hari inzitizi eshatu hagati y'Imana n'umuntu. Ahamagarira abizera kubirenga kugira ngo bashobore kugera imbere ye. Iya mbere, tumaze kuganira, ni ukwizirika kuri iyi si ipfa. Iya kabiri ni ukwizirika ku isi izaza kandi byose bigenewe umuntu mu buzima bwa nyuma. Kandi icya gatatu ni umugereka ku 'Ubwami bw'amazina'.

Kugira ngo twumve akamaro k’inzitizi ya kabiri reka twibuke ko intego y’ubuzima ari ukumenya no gusenga Imana. Imwe mu migenzo ya Islamu ivuga ko mu ntangiriro Imana yari ubutunzi bwihishe; kubera ko yashakaga kuvumburwa no kumenyekana, Yaremye umuntu. Kandi umuntu, ku bw’igikorwa n’ubushake bw’umwuka, yashoboye kumenya Imana. Binyuze mu mbaraga n'ibiranga Imana yamuhaye, ndetse no mu mucyo wamurikiye mu nzira ye, yashoboye kumenya Umuremyi we [1] no kumusenga. Bahá'u'lláh avuga mu magambo Yihishe:

[1 Kubera ko bidashoboka kumenya Imana muri rusange, umuntu agera ku bumenyi bw'Imana iyo azi Iyerekana ryayo. Reba igice . I, pp. 175-7.]

[1 Reba Igice. I, pp. 75-7.]

Mwana w'umuntu! Nakunze iremwa ryawe, niyo mpamvu nakuremye. None rero, nkunda kugira ngo mpamagare izina ryawe kandi nuzuze ubugingo bwawe umwuka w'ubugingo. (9)

Kandi mu isengesho Bahá'u'lláh yahishuriye abayoboke be gusoma Yanditse ati: 'Ndemera Mana yanjye,  ko wandemye kukumenya no kugusenga ...' [2] (10)

[2 Kuramya Imana ntabwo ari kubwo gusenga no kwitanga gusa. Bahá'u'lláh yategetse ko imirimo ikorwa mu mwuka wo gukorera abantu nayo igomba gufatwa nko gusenga.]

 

Iyi rero, niyo ntego yo kurema. Ibikorwa by’umuntu birashimwa imbere y’Imana iyo bikozwe ku bw’urukundo rwayo gusa kandi nta yindi mpamvu. Kuri ibi, Bahá'u'lláh atanga ubuhamya muri Kitáb-i-Aqdas: 'Kurikiza amategeko yanjye, kubera gukunda ubwiza bwanjye.' isi, noneho iyi ni umugereka. Kwigobotora bisobanura gukora byose ku bw’Imana kandi ntushake indishyi.

Mbega itandukaniro riri hagati y’iyi myumvire n’iganje mu mu muryango mugari w’abantu muri iki gihe, aho ibikorwa hafi ya byose bigenewe kuzana ibihembo ku muntu. Imyitwarire yo kwishakira inyungu no kwikunda yatumye imitekerereze y’umuntu muri iki gihe ku buryo no mu bintu by’umwuka nko kwizera no kwizera Imana, umuntu akenshi ashakisha ikintu kizahaza cyane ibyo akeneye. Abantu benshi muri iki gihe binjira mu idini rimwe cyangwa irindi bizeye ko bazabona ubufasha bwo mu mwuka cyangwa izindi nyungu nk'amahoro yo mu mutima cyangwa agakiza. Ntabwo ari mpamvu nziza yo gukurikira idini. Kubera ko inkuru ya buri dini yanditswe n’ururimi rw’urukundo. Umukunzi nyawe nta mpamvu zidasanzwe cyangwa inyungu ze bwite, ahubwo ni urukundo rwinshi ku bakunzi be. Inshingano ya mbere y’umuntu ni ukumenya no gukunda Kugaragara kw’Imana hanyuma ukayikurikira, kuko We wenyine mu byaremwe byose akwiriye guhabwa icyubahiro no gushyirwa hejuru kandi akwiriye gushimwa no gusengwa.

Umuntu, kubera kamere ye mbi, ni ikiremwa cyikunda. Ubushake bwo kubaho butera gushaka ibiryo, imyambaro n’ibindi bikenerwa mu buzima. Hanyuma arashaka umutekano, ubutunzi, imbaraga n’ibindi bisa. Ibi byose, kimwe n’ibikorwa bye by’ubwenge, amarangamutima ndetse n’umwuka, bizenguruka byonyine, kandi bigamije kumukorera ubuzima bwiza, gutera imbere no kwishima. Buri gihe aba ashakisha ibintu byo kumwongerera ibyo atunze mu gihe cyose ashobora kubyungukiramo.

Iyo umuntu ahuye no Kwizera kw'Imana akamenya icyubahiro cyayo akunda kubyongera, mu buryo busanzwe, mu bundi butunzi bwe. Ashyira idini rye ku murongo hamwe n’ibindi bikorwa bye, kandi yishakiye yiteze ko azabyungukiramo nk'uko yungukirwa n'ibindi bintu bye. Ashaka ko Kwizera kw'Imana kumukorera no kumuzanira umunezero no kunyurwa. Igitekerezo gikozwe uku ni ugufatanya n’isi no kurwanya amategeko yo kurema. Kubera ko Imana itatanze Ibyahishuwe kugira ngo ibashe guhaza inyungu z’abantu. Ibinyuranye n’ibyo, umuntu ategerejweho gutunganya ubuzima bwe mu buryo bwo gukorera no kuzirikana Ibyahishuwe n'Imana. Niba umuntu ku giti cye akurikiza Ugushaka kw'Imana atizigamye kandi afite intego nziza, ubuzima bwe buzahabwa imigisha ku buryo imbaraga n'imico y'Imana bizamenyekana mu bugingo bwe. Mu gihe aramutse ashatse iyo migirire kugira ngo ashimishe intego ye, intego nk’iyi izamutera kwamburwa kuganza  ku buntu bw’ubuntu.

Muri iki gihe, abamenye neza imvugo ya Bahá'u'lláh, kandi bahawe impano yo gusobanukirwa by’ukuri, bakiriye Ukwizera kwe atari ukubera ko bavumbuye ko bizabazanira umunezero, bikemura ibibazo byabo bwite, bikuraho ibyabo imibabaro no gukungahaza ubuzima bwabo bw’umwuka, ahubwo ni ukubera ko bamenye ko Bahá'u'lláh ari Kugaragaza Imana muri iki gihe kandi bakamwegereye nk’uko icyuma gikurura rukuruzi. Amaso yabo yatangajwe n'ubwiza bw'Ibyahishuwe kandi imitima yabo yafashwe n'imbaraga z'Ijambo rye. Bazi ko Impamvu yahishuye yashyizwe hejuru y'ibiremwa byose kandi ko umuntu yabayeho mbere na mbere kuyikorera. Ibi, kandi kandi, bigomba kuba impamvu yo gukurikira ndetse no kwizera Imana.

Iyo umwizera ahindukiriye urukundo nyarwo Kugaragariza Imana, ntashobora  kureka inyungu ze n'ibyifuzo bye no gushaka ibinezeza uretse gusa Umwami we. Nyamara mu kubikora, azahabwa imico n'imbaraga zo mu ijuru nk'umusaruro w'urukundo akunda no kugandukira Imana. Mu by’ukuri, ni ukuri kuvuga ko abantu bonyine bafite umunezero nyawo kandi bakagira imico myiza y’Imana cyane ni abadafite inyungu zabo bwite bamenya kandi bagakurikiza Iyerekwa ry’Imana kandi bakitandukanya n’ibihembo by’ubuzima n’iteka.

Mirza Azizu'llah-i-Misbah yari umwe mu bahanga bakomeye mu Kwizera. Ubuzima bwe no kwiga byamuritse urumuri rudashira ku mateka y’Ukwemera mu gihe cya minisiteri ya 'Abdu'l-Bahá na Shoghi Effendi. Mu cyegeranyo cye cyo gutekereza ku mabuye y'agaciro dusangamo aya magambo magufi ariko yimbitse:

Ushaka ibihembo kubikorwa bye azahabwa ubusitani bwa paradizo; kandi ushaka Imana ntakeneye paradizo. (l2)

Inzitizi ya gatatu Bahá'u'lláh avuga ni uguhuza 'Ubwami bw'amazina'. Mu Byanditswe bye harimo byinshi bivuga kuri ubwo bwami. Urugero mu nyandiko ya Bahá'u'lláh ivuga:

Ikaramu y'Isumbabyose ihamagarira ubudahwema; kandi nyamara, ni bangahe bahinduriye ugutwi kw’ijwi ryayo! Ababa mu bwami bw'amazina bahugiye mu mibonano mpuzabitsina y'abahuje ibitsina ku isi, bibagirwa ko umuntu wese ufite amaso yo kumva n'amatwi yo kumva adashobora guhita amenya uburyo amabara yayo agenda ahinduka. (L3)

Imana muri kamere yayo yashyizwe   hejuru y’imico. Ariko, mu butware bwe  , haba mu mwuka no ku mubiri, ahishura ubwami bw’imico ye. Ikintu cyose cyaremwe kigaragaza amazina n’ibiranga Imana. Mu isi y’umwuka, iyi mico igaragara n’imbaraga nyinshi ku buryo umuntu atazigera abasha kubyumva muri ubu buzima. Mu isi ya kimuntu, ariko, iyo mico igaragara mu 'Bwami bw'amazina' kandi umuntu akunze kwizirika kuri aya mazina.

Muri Lawh-i-Nasir, [1] (14) avugana n'ijwi ry'Imana, Bahá'u'lláh avuga ko izina riva mu mazina ye yaremye akoresheje Ijambo rimwe kandi akaba yarahumekeye ubuzima bushya , bahagurukira kumurwanya no kurwanya ubutware bwe. Kubera kwizirika kuri iri zina, ahamya ko abantu bamwe bo muri Bayan banze Ukwemera kwe kandi biyambura icyubahiro. Hano Bahá'u'lláh yerekana izina 'Azal', [2] umutwe wa Mirza Yahya. Mu by’ukuri, iri zina, ni rimwe mu biranga Imana, ryabaye inzitizi kuri benshi bamukurikiye buhumyi kubera kwizirika ku buyobozi bwo hejuru. Mirza Yahya ubwe na we yayobejwe n'iri zina. Yashimye ibyiza byayo kandi akomeza kuyizirikaho kugeza ubuzima bwe burangiye.

[1 Reba pp. 245-47.]

[2 'Azal' (Iteka) ni imwe mu mico y'Imana. Iri niryo zina ryahawe Mirza Yahya witwaga Subh-i-Azal (Umuseke w'iteka).]

Muri nyinshi mu nyandiko ze Bahá'u'lláh ahamagarira abamukurikira  kutaba imbata-bucakara bw’ubwami bw’amazina. Ijambo rya kisilamu rizwi cyane, 'Amazina amanuka ava mu ijuru', afite ibisobanuro byinshi. Muri iyi si, buri kintu cyose kiranga Imana cyambaye izina, kandi buri zina nk’iryo ryerekana ibiyiranga. Urugero, ubuntu ni ikiranga Imana, kandi yigaragaza mu bantu. Ariko, umuntu ufite iyi mico akenshi arabyishimira kandi agakunda kuvugwa nk’umunyabuntu. Iyo ubuntu bwe bwemewe n’abandi bantu, arishima, kandi iyo byirengagijwe, ntiyishima. Ubu ni uburyo bumwe bwo kwizirika ku Bwami bw'amazina. Nubwo uru rugero rwerekeye izina 'ubuntu', kimwe n’ukuri ku mazina yose n’ibiranga Imana bigaragarira ku muntu. Mu bisanzwe, umuntu asobanura iyo mico ku muntu we aho kuyita Imana kandi akayikoresha kugira ngo ashyire hejuru intego ye. Urugero, umuntu wize akoresha kenshi ibiranga ubumenyi kugira ngo amenyekane kandi yumva yishimye kandi azamurwa mu gihe izina rye ryamamajwe kure. Cyangwa hari umuntu ufite umutima usimbuka, ufite ishema no kunyurwa iyo yumvise izina rye rivugwa ugasanga ashimwa. Izi ni ingero zo kwizirika ku Bwami bw'amazina.

Umuryango w'abantu muri iki gihe ugira ingaruka mbi ku bugingo bw'umuntu. Aho kumwemerera kubaho ubuzima bw'umurimo no kwigomwa, bimwigisha kwishimira ibyo yagezeho. Kuva akiri muto yatojwe guteza imbere ukwikunda kwe no gushaka kwishyira hejuru y'abandi. Intego ye nyamukuru ni ukugera ku kwihesha agaciro, gutsinda n'imbaraga.

Ibyahishuwe bya Bahá'u'lláh bigamije guhindura ubu buryo. Ubugingo bwa muntu bugomba kurangwa n’ingeso nziza zo kwicisha bugufi no kwikenura kugira ngo bishobore gutandukana n’ubwami bw’amazina.

'Abdu'l-Bahá, Urugero nyarwo rw'inyigisho za Bahá'u'lláh yerekanye ubu buryo bwo kwitandukanya n'ibikorwa bye. Mu mibereho ye yose, ntabwo yigeze yifuza gushyira hejuru izina rye cyangwa ngo yishakire wenyine. Urugero, Yari afite kwanga cyane gufotorwa. Yavuze ati '... kugira ifoto ye ni ugushimangira imiterere ...' [l5] Mu minsi ya mbere y'uruzinduko rwe i Londres, yanze gufotorwa. Icyakora, bitewe n’igitutu kinini cy’abanyamakuru b’ikinyamakuru, ndetse n’inshuti zidahwema kwinginga ngo zifate ifoto ye, 'Abdu'l-Bahá yemeye kugira ngo abashimishe.

Amazina y'icyubahiro yahawe na Bahá'u'lláh yerekanaga imimerere ya Abdu'l-Bahá. Nyamara 'Abdu'l-Bahá ntabwo yigeze abishyira kuri We wenyine. Ahubwo, nyuma yo kuzamuka kwa Bahá'u'lláh, Yafashe izina rya 'Abdu'l-Bahá (Umukozi wa Baha) maze asaba abizera kumuhamagara kuri iri zina gusa. Ubucakara nyabwo ku muryango wa Bahá'u'lláh nibyo byose yabiha agaciro. Aya ni amwe mu magambo ye nk’uko abisobanura hamwe no kwikuramo rwose ukuri kw’imiterere ye:

 

Nitwa 'Abdu'l-Bahá. Impamyabumenyi yanjye ni 'Abdu'l-Bahá. Ukuri kwanjye ni 'Abdu'l-Bahá. Ishimwe ryanjye ni 'Abdu'l-Bahá. Ubugaragu ku Wahawe Umugisha w’Ikirenga [1] ni ikamba ryanjye ry’icyubahiro kandi ryisubiraho, kandi nkaba imbata y’abantu bose idini ryanjye rihoraho ... Nta zina, nta zina, ntavuzwe, nta shimwe mfite, cyangwa sinzigera mbona, usibye 'Abdu 'l-Bahá. Iki nicyo cyifuzo cyanjye. Iki nicyo cyifuzo cyanjye gikomeye. Ubu ni ubuzima bwanjye bw'iteka. Ubu nibwo bwiza bwanjye bw'iteka. (16)

[1 Bahá'u'lláh.]

Kimwe mu bintu biranga imiterere ya Bahá'u'lláh harimo gahunda yo gukiza isi no kutagira  imico yo kwikunda. Bahá'u'lláh yahaye ububasha ibigo byayo, haba mu karere, mu gihugu cyangwa mpuzamahanga. Ariko abantu bafite amahirwe yo kubikorera nta bubasha bafite. Bitandukanye n’abagabo bakoresha imbaraga ku isi muri iki gihe kandi bagashaka kwamamara no gukundwa, abanyamuryango ba Bahá'í ntibashobora kwerekana kwicisha bugufi no kwikenura niba bashaka gukomeza kuba abizerwa kuri Bahá'u'lláh. Abadashoboye, kubwo kudakura cyangwa kubura kwizera, mu buzima buhuje n’aya mahame rwose bifatanije n’ubwami bw’amazina kandi bakamburwa ubuntu bw’Imana muri iki gihe.

Kwitandukanya n'ubwami bw'amazina birashobora kwerekana ko ari umurimo utoroshye kuri Bahá'í, kandi urugamba rushobora kumara ubuzima bwose. Niba umuntu ashobora kumenya gusa ko imico ye itari iy'imbere, ahubwo ko ari ukugaragaza imico y'Imana, noneho yakuwe mu Bwami bw'amazina kandi akicisha bugufi rwose. Umuntu nk’uyu azatuma haba isi itunganye. Ngiyo imiterere migari Imana yageneye umuntu.

Bamwe mu bayoboke ba Bahá'u'lláh bageze kuri iyi miterere yo hejuru aho babonaga imico yabo nkaho yavuye mu bice by'Imana ntabwo ari bo ubwabo. Umwe muri abo bantu yari Nabil-i-Akbar, [1] ushobora gufatwa nk’umwe mu bize cyane mu Ntumwa za Bahá'u'lláh. Haji Mirza Haydar-'Ali yasobanuye inama yabereye i Qazvin aho uyu muntu ukomeye yavuganaga na bamwe mu bizera. Dore amwe mu magambo ye yerekeranye na Nabil-i-Akbar:

[1 Reba umuzingo. I, pp. 91-5.]

Nashimishijwe cyane n'ibiganiro by'uyu Fadil ukomeye [2] ku buryo ngomba kuba naravuze amagambo ye mu materaniro atandukanye inshuro nyinshi. Kimwe mu byaranze ubukuru bwe ni uko nta muntu washoboraga kurenga imbaraga zidasanzwe zo gusobanura  ibintu. Urugero, niba abishaka, yashoboraga kwerekana ko amazi ashyushye kandi yumutse kandi umuriro ukonje kandi utose, kandi nta muntu n’umwe washoboye kumutonganya. Nyamara nabonye ko nubwo inyanja y’amagambo ye yagendaga yiyongera kandi yavuganaga n'imbaraga nyinshi kandi yemeza, yabikora, hagize umuntu ugaragaza amakosa yakoze muri disikuru ye, cyangwa na we ubwe akabimenya, ako kanya wemere ubujiji bwe kandi uture urubanza rwe rutari rwo.

[2 Mu byukuri 'umuntu w’umunyabwenge w’icyubahiro'; ubujurire Nabil-i-Akbar yari azwiho.]

Kimwe mu byo yiboneye kandi biremereye ni uko umuntu asanzwe adafite imbaraga, injiji, umunyantege nke, mubi kandi udatunganye, mu gihe imbaraga zose, imbaraga, ubumenyi, ubwenge, kuzamuka, ingeso nziza n’ibyiza bituruka ku Mana, ishimwe n’icyubahiro cyayo. Ku bw’ibyo umuntu agomba mu bihe byose kwiyumvamo ko adatunganye, injiji kandi ari imbohe yo kwikunda no kwifuza. Nta gomba kumva yihebye cyangwa ngo ababazwe niba abantu bamwitiriye ibyo bimenyetso, nyuma yabyo, muri we. Ahubwo, agomba kwishima no kubashimira, mu gihe kimwe, agomba kumva atengushye muri we, akwiye guhungira ku Mana kandi agasaba kurindwa aho ashingiye na kamere ye. (L7)

 

Abantu nk’aba rwose bitandukanije n’ubwami bw’amazina. Nta gushidikanya ko bireba abo bantu Bahá'u'lláh yaranditse ati:

Shaykh! Aba bantu barenze imipaka migufi y'amazina, bashinga amahema yabo ku nkombe z'inyanja yo kureka. Bashaka gutanga ubuzima bwabo butabarika, aho guhumeka ijambo bifuza abanzi babo. Batsimbaraye ku bishimisha Imana, kandi bitandukanije rwose kandi bakuwe mu bintu bireba abantu. Bahisemo guca imitwe aho kuvuga ijambo rimwe ridasanzwe. (18)

Ibi bitekerezo bya Nabil-i-Akbar bishyigikiwe rwose n’inyigisho za Bahá'u'lláh. Amasengesho menshi ya Bahá'í yahishuwe na we yuzuyemo ibice aho umuntu atura intege nke, ubujiji n'ubukene n'imbaraga z'Imana, ubwenge n'ubusugire bwe.